Irmak Zileli

1) Mrs Dalloway / Virginia WoolfYaşama ile ölme isteği arasında bir sarkaç gibi gidip gelen anlatının meselesinin evrenselliği ve tükenmezliği belki de onu bu denli önemli kılan. Bir de tabii ne anlattığının yanında nasıl anlattığı, bu nasılın içinde "yazar yordamını", yazarın ve metnin poetikasını gizlemedeki/göstermedeki ustalığı beni her seferinde şaşırtıyor. Woolf yazı üzerine düşünme hevesimi, heyecanımı kamçılıyor. Hatta öyle arsızlaştırıyor ki, bu listeye korsan bir biçimde onun vazgeçemediğim öteki yapıtı Deniz Feneri'ni de eklemeden edemiyorum!

2) Fransız Teğmenin Kadını / John FowlesFowles'ın "klasik roman" görünümüne bürünmüş bu romanının 13. bölümüne dikkat! Klasik bir aşk hikayesinin içine manifesto girer mi? Fowles yaparsa girer. Onun Büyücü ve Abonoz Kule isimli kitapları da vazgeçilmezim. (Edebiyat söz konusu olunca korsandan korkmayacaksın. Tabii kastımız "korsan kitap" değil!)

3) Onca Yoksulluk Varken / Emile AjarNamı diğer Romain Gary'nin bu kitabı yalınlığın anıtını dikiyor edebiyata. Duyguların ne kadar trajik olursa olsun en yalın haliyle ama bir o kadar da çarpıcı bir biçimle nasıl anlatılabileceğini, marifet gösterilerine hiç mi hiç gerek duymadan anlatıyor.

4) Dorian Gray'in Portresi / Oscar WildeSanat ile hayat arasındaki ilişkiye, gerçekliğin temsiline, sanatın hayata etkisine sanat felsefesi açısından yaklaşan, bu konuları çağının çok ilerisinde bir düzlemde ve düzeyde tartışan, üstelik kurmacanın olanaklarını kullanarak bunu gerçekleştiren bu yapıtın zihnimde pek çok kapıyı açmama yardımcı olduğunu söyleyebilirim.

5) Tuhaf Bir Kadın / Leylâ ErbilEdebiyatımızın "tuhaf bir kadını"ydı Leyla Erbil. Kül yutmaz kadın karakterleri, pervasızlığı, dil üzerine düşünceleri onun bütün yapıtlarını önemli kılıyor. Ama seçecek olsam "Tuhaf Bir Kadın" derim ille de.

6) Yürümek / Sevgi SoysalRomanında Ela karakterini olduğu kadar Mehmet'i de derinlemesine işliyor Soysal. Zaten ben Sevgi Soysal deyince dilden ya da olaydan öte, karakter düşünüyorum. Karakter romancısı diye bir tabir varsa sahiplerinden biri de Soysal olsa gerek.

7) Son Adım / Ayhan GeçginÇağdaş Türkçe edebiyatın geleceği kalacak isimlerinden biri bana göre Geçgin. Son Adım'da birey ile toplumun çelişkilerini, edebiyatı siyasetin aracı yapmadan anlatmadaki ustalığı beni etkiledi.

8) Peygamberin Son Beş Günü / Tahsin YücelDöneminde zor olanı başarmış bir roman. Solu içeriden eleştiren Yücel, bunu yaparken insanı unutmuyor. Türkçe edebiyatta ironi deyince ilk akla gelenlerden biri benim için Tahsin Yücel.

9) Denizin Tuzu Nereden Geliyor / Brigitte SchwaigerOrta sınıfın kalıpları, kabuller, söylemler. Hepimizin içinde olduğu bir dünya. Bu dünyaya güçlü bir eleştiri.

10) İklimler / Andre MauroisAşkın doğası üzerine okuduğum en iyi yapıt dersem abartmış olur muyum? Belki. Ama olsun, edebiyatta sevgi böyle zuhur eder her zaman. Sevdiklerimiz biriciklerimizdir.

‍